Navigacija mišem u 3D

Levi taster miša služi za selektovanje t.j. izbor geometrije, izbor elementa u stablu dokumenta, izbor elemenata u 3D pogledu,… Dvoklikom na levi taster miša pristupamamo skicama ili parametrima tipskih oblika iz stabla dokumenta.

Desni taster miša služi se brzo pristupi kontekstualnim menijima u kojima se nalaze najbitnije alatke, za prekidanje rada određenih alatki…

Pored ovih gore nabrojanih funkcija, miš ima ogromnu ulogu tokom manipulacije 2D i 3D objektima u 3D pogledu. Prilikom rada u 3D prostoru veoma često je potrebno 3D model zumirati (Zoom), pomerati (Pan) ili rotirati (Rotate). Ove tri radnje se u 3D CAD programima obično obavljaju pritiskom na tastere miša ili njihovom kombinacijom sa tipkama Ctrl ili Shift na tastaturi. Naravno, problem je što se proizvođači 3D CAD softvera nisu dogovorili da svi koriste isti način 3D navigacije mišem već svaki ima drugačiji stil navigacije. Ovo izaziva veliki problem prilikom prelaska sa jednog na drugi softver a još veći ako u radu koristite više 3D CAD softvera.

U FreeCAD-u su 3D navigaciju rešili na zanimljiv i pažnje vredan način jer su preuzeli stilove iz nekoliko 3D CAD programa i možete izabrati koji vam najviše odgovara. Stilove 3D navigacije možete izabrati na tri načina:

1. u Podešavanjima: Prikaz (Display)/Navigacija (Navigation)/3D Navigacija (3D Navigation)), 

2. preko kontekstnog menija koji se otvara kada se klikne na pozadinu 3D pogleda desnim tasterom miša (Desni taster miša / Navigacioni stilovi (Navigation styles)). 

3. pomoću birača navigacije Gesture koji se nalazi na desnoj strani statusne trake.

U FreeCAD-u za sada postoje sledeći stilovi 3D navigacije mišem.

- Blender navigacioni stil - Ovaj stil 3D navigacije je preuzet od fenomenalnogbesplatnog fenomenalnog programa za 3D modelinja Blender.

Pomeranje (Pan) – Držite zajeno pritisnut točkić miša i tipku Shift na tastaturi i pomerajte miša ili držite pritisnute levi i desni tster miša i pomerajte ga
Zumiranje (Zoom) – Okrećite točkić miša
Rotiranje (Rotate) – Pritisnite točkić miša i pomerajte miša

- CAD navigacioni stil – Ovo je osnovni stil navigacije mišem u FreeCAD-u i aktivan je posle instalacije programa.
Način 1
Pomeranje (Pan) – Pritisnite točkić miša i pomerajte miša
Zumiranje (Zoom) – Okrećite točkić miša
Rotiranje (Rotate) – Pritisnite točkić miša, pa pritisnite levi taster miša i pomerajte miša. Ili pritisnite točkić miša, pa pritisnite desni taster miša i pomerajte miša.

Način 2
Pomeranje (Pan) – Pritisnite tipku Ctrl na tastaturi zajedno sa desnim klikom miša i pomerajte miša točkić miša i pomerajte miša
Zumiranje (Zoom) – Pritisnite zajedno tipke Ctrl i Shift na tastaturi, pa desni klik miša i pomerajte miša točkić miša i pomerajte miša
Rotiranje (Rotate) – Pritisnite tipku Shift na tastaturi zajedno sa desnim klikom miša i pomerajte miša i pomerajte miša

- Gest (Gesture) navigacioni stil – Ovaj navigacioni stil je izmišljen za tač skrin uređaje, ali se može upotrebiti i za miša.
Pomeranje (Pan) – Pritisnite desni taster miša i pomerajte miša
Zumiranje (Zoom) – Okrećite točkić miša
Rotiranje (Rotate) – Pritisnite levi taster miša i pomerajte miša

- Maya Gest (Gesture) navigacioni stil – U ovom stilu se za svaku radnju koristi Alt tipka na tastaturi u kombinaciji sa mišem
Pomeranje (Pan) – Pritisnite tipku Alt na tastaturi zajedno sa točkićem miša i pomerajte miša
Zumiranje (Zoom) – Pritisnite zajedno tipku Alt na tastaturi i desni klik miša i pomerajte miša. Alternativa je okretanje točkića miša.
Rotiranje (Rotate) – Pritisnite zajedno tipku Alt na tastaturi i levi klik miša i pomerajte miša. Alternativa je okretanje točkića miša.

- OpenCascade navigacioni stil – Ovaj stil je preuzet od 3D proizvoda firme OpenCascade
Pomeranje (Pan) – Pritisnite točkić miša i pomerajte miša
Zumiranje (Zoom) – okrećite točkić miša 
Rotiranje (Rotate) – Pritisnite zajedno tipku Ctrl na tastaturi i desni klik miša i pomerajte miša.

- OpenInventor stil navigacije – Ovaj stil navigacije je preuzet od OpenInventor programa.
Pomeranje (Pan) – Pritisnite točkić miša i pomerajte miša
Zumiranje (Zoom) – okrećite točkić miša 
Rotiranje (Rotate) – Pritisnite levi klik miša i pomerajte miša.

- OpenScad stil navigacije - Ovaj stil navigacije je preuzet od OpenScad programa.
Pomeranje (Pan) – Pritisnite desni klik miša i pomerajte miša. 
Zumiranje (Zoom) – Pritisnite točkić miša i pomerajte miša. Alternativa je da pritisnete zajedno tipku Shift na tastaturi i desni klik miša i pomerajte miša. 
Rotiranje (Rotate) – Pritisnite levi klik miša i pomerajte miša.

- Revit navigacioni stil - Ovaj stil navigacije je preuzet od Revit programa.
Pomeranje (Pan) – Pritisnite točkić miša i pomerajte miša. Alternativa je da držite zajedno pritisnute levi i desni taster miša i pomerate miša. 
Zumiranje (Zoom) – Okrećite točkić.  Ili pritisnite zajedno tipku Shift na tastaturi i desni klik miša i pomerajte miša. 
Rotiranje (Rotate) – Pritisnite tipku Shift na tastaturi zajedno sa točkićem miša i pomerajte miša. Alternativa je da pritisnete točkić miša, pa onda desni klik tastera i pomerate miša.

- TinkerCAD navigacioni stil - Ovaj stil navigacije je preuzet od TinkerCAD  programa.

Pomeranje (Pan) – Pritisnite točkić miša i pomerajte miša 
Zumiranje (Zoom) – okrećite točkić miša 
Rotiranje (Rotate) – Pritisnite desni klik miša i pomerajte miša.

- Tačped (Touchpad) navigacioni stil – Ovaj stil je namenjen radu radu sa FreeCAd programom na laptopu gde se umesto miša koristi tačped.

Slikovito prikazane navigacione stilove možete naci na zvaničnoj web prezentaciji programa FreeCAD: Navigacija mišem (https://wiki.freecadweb.org/Mouse_navigation)

Treba napomenuti da postoji ovde jedan problem ako izabere stil koji ima zumiranje ili pomeranje na desnom kliku. U radnom okruženju Skice (Sketcher) je dosta često potrebno prekinuti neku alatku za crtanje ili ograničavanje a to se radi ili pritiskom na tipku ESC na tastaturi ili mnogo brže desnim klikom miša. Ako izaberete navigacioni stil koji je zauzeo desni klik miša moraćete alatke prekidati sa ESC tikom što je dosta sporije.

Dugim radom u nekom 3D softveru korisnik se navikne na ove radnje i na kraju ih ni neprimećuje. Svaki 3D CAD softver ima definisano kako se zumira (Zoom), pomera (Pan) ili rotira (Rotate), i to je prvi korak koji treba da istražite kada sedate za novi 3D CAD softver.